“Transit ticaret nedir?” sorusu, yurtdışı menşeli bir ürünün satın alınması sonrasında yurtiçi gümrük sahasına ve gümrük vergisine girmeden diğer bir ülkeye satılması durumu olarak yanıtlandırılabilir. Transit ticarette alınıp satılan ürünler vergi ve harçların dışında bırakılır, bu nedenle ithalat ve ihracattan ayrı bir noktada bulunur.
İhracat ve ithalat kurallarından muaf tutulan ve yurt dışı kaynaklı satın alınan ürün, transit ticarette direkt şekilde başka bir yere iletilir. Bu tür ticarette Gümrük Beyannamesi de düzenlenmez. Diğer ticaret türlerinde geçerli olan KDV ve vergi gibi işlemler yine transit ticaret için geçerli değildir.
Transit ticarette, ürünler serbest bölgelere satılır, bu süreçte de ihracat ya da ithalat hükümleri uygulaması yapılmaz. Bu sayede zaman alan gümrük işlemleri uygulanmaz ve iletimin daha hızlı gerçekleştirilebilmesi mümkün hale gelir. Dikkat edilmesi gereken nokta ise transit ticaretin yapılacağı ülkenin doğru bir şekilde belirlenmesi gerekliliğidir. Her ülke transit ticarete izin vermedi için işlemin yapılacağı ülkenin kanunlarının iyi bilinmesi gerekir.
İthalat ve ihracat aşamalarında transit ticaret için gereken çeşitli izin ve onay süreçlerinin dışında kaldığı için hız ve süreklilik söz konusu olduğundan sıklıkla tercih edilebilen bir ticaret şeklidir. Zamandan tasarrufun sağlanmasının yanında vergi yükünün hafifletilmesi ve sürecin daha işler halde kalabilmesi açısından transit ticaret birçok firma tarafından tercih edilir. Transit ticaret sayesinde müşteri memnuniyeti daha kolay sağlanabilir.
1. Transit ticaret nasıl yapılır?
“Transit ticaret nasıl yapılır?” sorusu, transit ticaret yapmak isteyen ya da bu konuda bilgi edinmek isteyen kişi ve kurumların cevabını merak ettiği sorular içinde kendine yer bulur. Transit ticaret yöntemi, farklı ülkelerden birbirine ürün sevkiyatı gerçekleştirmede sağladığı pratik yöntemi sayesinde ön plana çıkar. Transit ticaretin doğru bir şekilde tamamlanabilmesi için önceden belirlenmiş olan prosedürlerin takip edilmesi ve eksiksiz bir şekilde tamamlanması gerekir.
Transit ticaret beyannamesi hazırlanması transit ticaret sürecinin ilk adımını oluşturur. Bahsi geçen beyanname gümrük idaresince düzenlenir ve ürünlerin gümrük bölgesini giriş adımında kullanılır.
Beyannamenin hazırlanması sonrasında ürünün alım-satımı ile ilgili bir transit ticaret faturası meydana getirilir. Türkiye için bahsi geçen fatura hazırlanırken alım faturası Türkçe, satım faturası ise İngilizce dilinde düzenlenir. Transit ticarette bahsi geçen iki dil olan Türkçe ve İngilizce standart kabul edilir. Uygunluğun sağlanabilmesi için faturaların bu dillerde hazırlanması gerekir.
Faturaların düzenlenmesinden sonra faturaların alıcı tarafa ulaştırılması adımı gelir. İletim işlemi genel olarak elektronik ortamlar üzerinden gerçekleştirilir. Bu işlemin hızlı olması alıcıların ödeme işlemlerini hızlı ve kolayca tamamlayabilmesine yardımcı olur. Ödeme işlemlerinin tamamlanmasından sonra ürünlerin satın alım yapılan ülkeden satın alımı yapan ülkeye yönlendirilmesi sağlanır.
2. Transit ticaret ne tür avantajlar sağlar?
Transit ticaret sağladığı bazı faydalar ile ticaretle ilgilenen kişiler tarafından tercih edilebilir. İthal edilen malın iç piyasaya sunulmadan gönderilmesi, KDV veya Gümrük Vergisi gibi ödemelerin devre dışı kalması gibi nedenler transit ticaretin tercih edilebilir oluşunu güçlendirir. Malların antrepodan çıkarılmadan yeniden satılmasının sağlanması karşılığında herhangi bir vergi ödenmemesi transit ticaretin avantajları içinde kendine yer bulur. Vergi muafiyetleri sayesinde işletmeler maliyet konusunda çeşitli avantajlar elde edebilir.
İhracat işlemlerinin yapılabilmesi için ihracatçı birliğine üye olma zorunluluğu bulunur ancak transit ticaret sisteminde böyle bir zorunluluk bulunmaz. Transit ticaret bu konuda da esnek bir çalışma alanı sağlayabilir. Türkiye transit ticaret yolları üzerinden transit ticaret vergi numarasına sahip olan kişiler transit ticaret işlemlerini kolaylıkla gerçekleştirebilir.
Transit ticaret mevzuatı ve kurallarının ticaretle ilgilenenlere sağladığı avantaj ve esneklikler sayesinde işletmeler farklı pazarlarda faaliyet gösterebilir. İşletmeler arasındaki anlaşmalara bağlı kalınmasına gerek kalmadan mal ve hizmet satışında esneklik elde edilebilir.
Düşük maliyet fiyatları, geniş pazarlara erişim sağlaması ve ticaretin yelpazesinin genişletilmesi gibi avantajlar sayesinde transit ticaret sınır kapıları üzerinden transit ticaret işlemleri gerçekleştirilebilir.
3. Transit ticaret muhasebe kayıtları ve transit ticaret faturası
Transit ticaret muhasebe kaydı ve transit ticaret faturasının kesiminde belirli usuller uygulanır. Transit ticaret faturası oluşturulurken yurt dışından alım işlemi gerçekleştirilen ürünler için ithalatı yapan firma tarafından fatura kesimi yapılır. Yurt dışına gerçekleştirilen satışlar için ise Türkiye’ye ürün gönderen firmanın faturayı hem Türkçe hem İngilizce olarak hazırlanması gerekir.
Transit ticaretlerde gümrük beyannamesi gibi belgelerin düzenlenmesi gerekmez. Ülke sınırları içinde bulunan gümrük bölgelerine giriş yapacak ürünler için transit ticaret beyannamesi düzenlenir.
Sevk evraklarının düzenlenmesinde bazı noktalara dikkat edilmesi oldukça önemli bir yere sahip olur. Malların girdiği ve çıktığı ülkelerin kurallarının göz önünde bulundurularak sevk evraklarının düzenlenmesi oldukça önemli bir nokta olur. Bu ülkelerin kurallarına göre düzenlenen belgeler geçerli olur ve transit ticaret işlemlerinde güvenle kullanımı sağlanabilir. Uyumsuz evraklarda süreçlerde sorunlar yaşanabilir ve malların istenilen ve gereken zamanlarda ulaşımı gerçekleşmeyebilir. Bu da çeşitli aksamaların ve istenmeyen durumların ortaya çıkmasına neden olabilir.
Transit ticaretin fatura işlemleri normal ticaret fatura işlemlerinden farklı bir şekilde işler. Yurt dışından, serbest bölgeden veya antrepodan alınmış olan ve yeniden satılan mallar için Vergi Usul Kanunu’nun 232. Maddesi uyarınca fatura kesilmesi gerekli olur. Bu şartlara uygun olmayan faturada geçersizlik gibi problemlerle karşılaşmak olasıdır.
